TÁC DỤNG TUYỆT VỜI CỦA ĐÔNG TRÙNG HẠ THẢO

Đăng bài Trần Thị Hương Thảo 17/11/2017 0 Comment(s) Hỗ trợ điều trị ung thư,

Thiên nhiên là một bà mẹ vô cùng vĩ đại và hào phóng khi không chỉ cung cấp cho nhân loại nguồn tài nguyên dồi dào phong phú để tồn tại và phát triển, mà còn ban tặng cho con người hàng ngàn dược liệu quý hiếm có khả năng tăng cường sức khỏe và kéo dài tuổi thọ. Trong đó, không thể không kể đến Đông trùng Hạ thảo – “tiên dược trong y học” hay còn được biết tới với cái tên mĩ miều là “vua của các loài nấm ở phương Đông”. Đến nay, sau hơn 40 năm phát hiện và nghiên cứu, ĐTHT đã được y học phương Tây chứng minh là “loài nấm có giá trị dược tính tốt nhất”. Bài viết dưới đây là góc nhìn của ADSK về Đông trùng Hạ thảo sau quá trình tìm tòi nghiên cứu các báo cáo khoa học quốc tế cũng như là trao đổi kiến thức với các nhà nghiên cứu Công nghệ Sinh học Việt Nam.

Đông trùng Hạ thảo – nấm dược liệu tốt nhất

Đông trùng hạ thảo là gì mà tác dụng của đông trùng hạ thảo tốt đến vậy?

Đông trùng hạ thảo là một loại thảo dược có bản chất là dạng ký sinh của nấm trên cơ thể ấu trùng bướm. Từ ngàn đời nay, Đông trùng hạ thảo luôn được xem là là tiên dược trong y học vì tác dụng tuyệt vời đối với người sử dụng và sự hình thành kỳ diệu hiếm thấy - đồng thời cũng là lời giải thích cho tên gọi đông trùng hạ thảo: Vào cuối thu trên những vùng đất cao thuộc dãy Himalaya và cao nguyên Tây Tạng, sau khi phát triển đến mức cực đại, ấu trùng bắt đầu đi tìm những nơi đất mềm, xốp để chui xuống tìm chỗ ngủ đông. Nhưng nó không ngủ đông một mình, bởi trước đó, bào tử của một loài nấm túi đã theo đường ăn uống hoặc hô hấp của ấu trùng mà thâm nhập vào và ký sinh trong nó. Chỉ những cuộc gặp gỡ giữa ấu trùng của loài bướm thuộc chi Thitarodes Viette và bào tử nấm thuộc chi Ophiocordyceps (hoặc chi Cordycep) mới có khả năng hình thành đông trùng hạ thảo mà thôi. Vào lúc này, chúng vẫn mang hình hài ấu trùng nên gọi là “đông trùng”. Đến mùa xuân, khi thời tiết ấm áp, những tế bào nấm tiến hành phân bào và phát triển mạnh mẽ nhờ vào việc hấp thụ dưỡng chất từ ấu trùng. Cứ thế nó lớn lên, làm chết vật chủ (ấu trùng) và đến hạ phát triển thành cây nấm – “hạ thảo”. Mùa đông là ấu trùng, mùa hè lại là thảo mộc, tại sao lại có một loài kỳ lạ như vậy tồn tại nhỉ?

Qúa trình hình thành của ĐTHT

Trong y học cổ truyền Trung Hoa và Tây Tạng, đông trùng hạ thảo được xem là sự cân bằng tuyệt vời giữa âm và dương, bởi nó vừa là thực vật vừa là động vật, được hình thành vào mùa đông và trưởng thành vào mùa hạ. Cho nên đông trùng hạ thảo được xem là một vị thuốc quý, có thể chữa được “bách hư bách tổn”. Còn phương Tây, lần đầu tiên ĐTHT được nhiều người biết đến là khi sự thành công vượt trội của đội tuyển chạy đua nữ đến từ Trung Quốc ở kì thế vận hội năm 2000, được ghi nhận lại là do sử dụng đều đặn ĐTHT trong chế độ dinh dưỡng hằng ngày. Đến nay, y học phương Tây đã có những bằng chứng khoa học, chứng minh cho những tác dụng chữa bệnh tuyệt vời của ĐTHT mà y học phương Đông đã đưa ra trong hàng ngàn năm qua.

Dược chất chỉ có ở phần thân nấm

Sau đây là các tác dụng tuyệt vời của ĐTHT đã được y học phương Tây lẫn phương Đông kiểm chứng và chứng minh:

1.Phòng chống ung thư

Di căn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của bệnh ung thư, chính vì vậy việc hạn chế tối đa nguy cơ di căn của khối u là một nhu cầu cấp bách của điều trị ung thư. Hầu hết các thuốc điều trị ung thư di căn hiện nay đều chỉ ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư, tức là tập trung vào điều trị khối u hiện tại mà chưa có giải pháp phòng chống sự phát tán của tế bào ác tính một cách hiệu quả.

Vào năm 2009, các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Dược và Viện Khoa học Sinh học tại Đại học Mukogawa, Nhật Bản đã tiến hành nghiên cứu và chứng minh Cordycepin (3′-deoxyadenosine) – một dược chất chỉ có duy nhất ở ĐTHT, có tác dụng làm giảm khả năng di căn qua máu của các tế bào ung thư thông qua việc ức chế kết tập tiểu cầu gây ra bởi ADP. Kết quả thí nghiệm này của các nhà khoa học Nhật Bản đã góp phần giải thích cho khả năng chống di căn do kết tập tiểu cầu, một trong những cơ chế tác dụng quan trọng của ĐTHT trong việc phòng ngừa và hỗ trợ ung thư.

Một trong những nỗi lo lớn nhất của người mắc ung thư là việc suy giảm sức đề kháng và hệ miễn dịch sau quá trình điều trị bằng hóa trị, xạ trị. Cordycepin đã được chứng minh là có khả năng phục hồi hàng rào miễn dịch và khôi phục lại số lượng tế bào bạch cầu ở những bệnh nhân sử dụng hóa chất trong quá trình điều trị. Ngoài ra, hợp chất Adenosine có trong ĐTHT được biết đến như là nguồn nguyên liệu để tổng hợp nên ATP- “đồng tiền năng lượng” cho cơ thể. Nhờ sự tổng hợp ATP này mà cơ thể tăng khả năng tuần hoàn máu và hấp thụ oxy trong máu, từ đó làm cho cơ thể dẻo dai và có sức bền hơn. Bên cạnh đó, một trong những thành phần chiếm tỷ lệ cao nhất trong ĐTHT là polysaccharide cũng được biết đến như một hợp chất chống oxy hóa tuyệt vời, vừa có khả năng điều hòa hoạt độngmiễn dịch của các đại thực bào, vừa giúp cơ thể chống lại sự xâm nhiễm của virus như virus cúm A, virus viêm gan B,…

Cordyceps militaris và cấu trúc hóa học của dược chất Cordycepin

*Nguồn hình: Science Direct

2. Tác dụng đối với thận:

Suy thận mạn là một bệnh lí phổ biến liên quan đến quá trình lão hoá. Càng lớn tuổi, nguy cơ mắc bệnh của bạn càng cao. Suy thận mạn là sự mất dần chức năng thận và ngay cả khi đã loại bỏ các nguyên nhân dẫn tới suy thận thì chức năng sinh lí bình thường của thận vẫn không thể khôi phục trở lại. Một nghiên cứu vào năm 2011 của Đại học Chiết Giang cho thấy Cordyceps có khả năng ức chế quá trình xơ hóa thận bằng cách ngăn chặn và phá hủy các đường dẫn viêm. Chính các đường dẫn viêm này là nguyên nhân dẫn đến việc hủy hoại các chức năng của thận và tạo mô sẹo xơ, từ đó dẫn tới bệnh suy thận mạn.

Sau đó, một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên tạp chí Phytomedicine đã khẳng định một lần nữa tính xác thực của nghiên cứu trước đó vào năm 2011. Lúc này, các nhà nghiên cứu nhận thấy Ergosterol peroxide (EP) -một trong các sterol chính được sản xuất bởi Cordyceps, là thành phần chủ yếu có khả năng ngăn chặn con đường chuyển đổi yếu tố tăng trưởng chuyển dạng β1 (TGF-β1). TGF-β1 thúc đẩy cho các phản ứng phát triển thành xơ làm cho thận trở nên yếu kém và mất dần khả năng hoạt động. Như vậy, việc ngăn chặn con đường chuyển đổi yếu tố tăng trưởng chyển dạng β1 đã góp phần bảo vệ thận thoát khỏi sự xơ hóa và suy thận mạn.

3. Tác dụng đối với hệ thống thượng thận:

Tại sao ở đây chúng ta lại nhắc đến tác dụng của ĐTHT đối với tuyến thượng thận mà không phải là cơ quan nào khác? Trước khi trả lời câu hỏi này, ADSK xin được phép giới thiệu đến bạn một khái niệm mới – Adaptogen – thảo dược nắm giữ chìa khóa hóa giải Stress.

Theo định nghĩa ban đầu, Adaptogens là "Biện pháp khắc phục làm tăng sức đề kháng của cơ thể với các yếu tố có hại (căng thẳng) khác nhau (vật lý, hóa học hay sinh học)". Sau đó, định nghĩa này đã được cập nhật thêm "Là những sản phẩm được chuyển hoá (có nguồn gốc tự nhiên) làm tăng khả năng thích ứng của cơ thể với yếu tố môi trường và tránh những tổn thất do các yếu tố này mang lại". Một cách nôm na, Adaptogen là tên gọi dành cho nhóm các thảo dược, thực vật độc đáo có chức năng cải thiện sức khỏe của hệ thống thượng thận - hệ thống có trách nhiệm quản lý phản ứng nội tiết tố gây căng thẳng cho cơ thể. Các nhà nghiên cứu ví Adaptogen làm việc giống như một máy điều nhiệt: Khi máy cảm nhận được nhiệt độ trong phòng quá cao, nó sẽ điều chỉnh cho thấp xuống và ngược lại. Bằng cách hỗ trợ chức năng thượng thận, chúng chống lại các tác hại của stress. Chúng tạo điều kiện cho các tế bào hấp thụ thêm nhiều năng lượng, nhờ đó giúp loại bỏ các chất độc hại sản sinh trong quá trình trao đổi chất và giúp cơ thể sử dụng oxy hiệu quả hơn.

7 loại thảo dược trong nhóm Adaptogen đã được y học chứng minh

ĐTHT đã được chứng minh là giúp cơ thể sản sinh và cân bằng cortisol cùng các hormon chống stress khác. ĐTHT chứa một lượng lớn adaptogen đủ để ảnh hưởng đến cơ thể theo hướng cân bằng. Điều đó có nghĩa là nếu hormon chống stress quá cao, ĐTHT sẽ hạ thấp chúng và ngược lại, nếu các hormon chống stress quá thấp, ĐTHT sẽ nâng cao và ổn định chúng.

Để chứng minh ĐTHT là một Adaptogen tuyệt vời, các nhà khoa học đã có nhiều nghiên cứu như sau:

- Vào năm 2003, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm trên 2 nhóm chuột: nhóm được sử dụng chiết xuất ĐTHT và nhóm dùng giả dược, cùng bơi trong nước thì kết quả cho thấy thể lực ở nhóm được sử dụng ĐTHT tăng hơn 16% so với nhóm còn lại. Ngoài ra, ở nhóm được tiêm ĐTHT có những dấu hiệu giảm stress trong khi bơi hơn so với nhóm dùng giả dược.

- Mới đây, một nghiên cứu vào năm 2014 cho thấy những con chuột sử dụng ĐTHT có sự gia tăng đáng kể việc sản xuất các chất chống oxy hóa nội bào như superoxide dismutase, glutathione và catalase trong huyết thanh, gan và cơ. Ở nhóm chuột này, các nhà khoa học cũng đã phát hiện mức độ oxy hóa thấp hơn rất nhiều so với những con chuột không sử dụng ĐTHT.

4. Tác động đến hệ miễn dịch:

Đông trùng hạ thảo không chỉ kích thích hệ miễn dịch (như trình bày ở mục 1) mà còn có khả năng ức chế hệ miễn dịch. Năm 1996, các nhà khoa học đã thật sự kinh ngạc khi phát hiện chính loại dược liệu họ sử dụng bấy lâu để kích thích hệ miễn dịch cũng có khả năng ức chế hệ miễn dịch. Kết quả của nghiên cứu này đã mở ra một hướng mới trong quá trình phẫu thuật cấy ghép nội tạng, đó là sử dụng ĐTHT để giúp bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh xâm nhập và loại bỏ các chất gây hại trong cơ thể, từ đó giúp giữ cho nội tạng mới ghép không bị tổn thương.

5.Tác dụng của đông trùng hạ thảo trong việc điều tiết đường huyết, kiểm soát bệnh tiểu đường:

Một lĩnh vực được quan tâm đặc biệt là khả năng hỗ trợ điều tiết lượng đường trong máu của đông trùng hạ thảo. Thử nghiệm cho thấy, 95% bệnh nhân tiểu đường sử dụng 3gram đông trùng hạ thảo mỗi ngày có sự chuyển biến trong lượng đường huyết, trong khi chỉ có 54% bệnh nhân trong nhóm điều trị bằng các phương pháp khác có chuyển biến tích cực.

6. Công dụng của đông trùng hạ thảo trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến tim:

Vào năm 2006 các nhà nghiên cứu Hàn Quốc đã phát hiện enzyme tiêu sợi huyết tách chiết từ nấm Cordyceps militaris có hoạt tính gắn fibrin, và do đó nó có thể xúc tiến viêc phân hủy fibrin. ̣ Enzyme này có khả năng sử dụng trong điều trị tan huyết khối tương tự như các enzym fibrinolytic mạnh khác. Khi enzyme này có thể sản xuất ở quy mô lớn sẽ là một giải pháp thay thế hữu hiêu cho các enzyme fibrinolytic giá thành cao hiện đang được sử dụng cho bệnh tim lão hóa ở người.

Phân tích hoá học cho thấy ĐTHT có adenosine, deoxy-adenosine, nucleotide adenosine và các loại nucleotide tự do khác giúp giữ ổn định và điều chỉnh rối loạn nhịp tim. Ngoài ra, các digoxin, hydrochlorothiaside, dopamine và dobutamine trong ĐTHT giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của các bệnh nhân suy tim mãn tính, như làm tăng các điều kiện chung về thể chất, sức khoẻ, chức năng tim cũng như về đời sống tình dục.

Ngoài ra, một số tác dụng khác của ĐTHT đã được công bố trên Tập San Nấm Dược Liệu Quốc Tế (International Journal of Medicinal Mushrooms) như:

– Tác dụng của đông trùng hạ thảo trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến phổi:

Đông trùng hạ thảo có khả năng tăng cường hiệu năng sử dụng oxy trong cơ thể, cùng với các chiết xuất từ nó đã được chứng minh có thể giúp hỗ trợ điều trị nhiều bệnh về đường hô hấp, bao gồm cả các bệnh nghiêm trọng như hen suyễn, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính), viêm phế quản, giúp ức chế cơn co khí quản,v.v.

– Tác dụng của đông trùng hạ thảo trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến gan:

Gần như tất cả các nghiên cứu về mối quan hệ giữa đông trùng hạ thảo và chức năng gan đều cho thấy đông trùng hạ thảo giúp tăng hiệu quả hoạt động của gan. Ngày nay, đông trùng hạ thảo thường được sử dụng trong điều trị sơ gan, viêm gan B, C mãn tính tại nhiều nước ở châu Á. Ngoài ra, đông trùng hạ thảo còn được sử dụng kết hợp với một số loại nấm dược liệu khác để hỗ trợ cho lamivudine trong điều trị viêm gan siêu vi B.

– Hỗ trợ điều trị rối loạn và suy giảm chức năng tình dục:

Đông trùng hạ thảo được sử dụng trong nhiều thế kỷ để hỗ trợ điều trị rối loạn và suy giảm chức năng tình dục cho cả nam và nữ, các trường hợp giảm ham muốn, bất lực, vô sinh. Đông trùng hạ thảo đã được chứng minh trong nhiều thí nghiệm trên các bệnh nhân ở nhiều lứa tuổi kể cả phụ nữ và đàn ông đã có tuổi, và cả người già đều cho thấy đông trùng hạ thảo giúp phục hồi và hỗ trợ điều trị hầu hết các vấn đề liên quan đến chức năng sinh dục, sinh sản của cơ thể.

– Làm giảm lượng cholesterol trong máu:

Mặc dù tăng cholesterol trong máu thường không được coi là một bệnh, nhưng nó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cơ thể đã bị rối loạn chức năng trao đổi chất và nguy cơ về tim mạch. Đông trùng hạ thảo đã được kiểm chứng là có tác dụng tốt trong việc làm giảm lượng cholesterol trong máu.

– Chống mệt mỏi:

Đông trùng hạ thảo làm gia tăng ATP (nguồn năng lượng cho mọi hoạt động của tế bào) và oxy trong cơ thể giúp cho người sử dụng luôn khoẻ mạnh và không bị các triệu chứng mệt mỏi.

– Ứng dụng trong điều trị HIV/AIDS:

Một công dụng tuyệt vời khác nữa của đông trùng hạ thảo là dùng để hỗ trợ điều trị HIV/ AIDS. Trong đông trùng hạ thảo có nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Etyl-Adenosin- Analogs) có tác dụng kháng khuẩn và kháng virus cực mạnh. Hiện nay, nhóm hoạt chất này đã được các chuyên gia ở Mỹ dùng để bào chế thuốc chống bệnh AIDS và đã được đưa vào sử dụng ở những nước có tỷ lệ nhiễm HIV/ADIS và suy giảm hệ miễn dịch cao như ở châu Phi.